Skip to main content

Dit is een verslag van de sessie ‘De taxshift: impact op circulaire bedrijfsmodellen’ op Springtij Forum 2022, onderdeel van het Tallship ‘Echte waarde is rond’. Dit verslag vat de inzichten van de sessie samen.

Nederland heeft de ambitie om in 2050 volledig circulair te zijn. Ons belastingstelsel is echter nog ingericht op een lineaire economie. Vervuiling en verbruik van natuurlijke hulpbronnen worden niet of nauwelijks belast. Tegelijkertijd vormen hoge lasten op arbeid een barrière voor arbeidsintensieve activiteiten die noodzakelijk zijn in een circulaire economie, zoals reparatie, recycling en R&D. Het verschuiven van lasten van arbeid naar vervuiling en verbruik is daarom een belangrijke sleutel tot de circulaire economie.

Na decennia onderzoek is duidelijk dat er geen fiscaal-technische belemmeringen zijn voor zo’n ‘taxshift’. En nu in elke sector ambitieuze duurzame doelen worden gesteld, en duurzame bedrijfsmodellen ontstaan, wordt het tijd om in kaart te brengen welke kansen de taxshift biedt voor bedrijven om die activiteiten op te schalen. Daarmee maken we de bedrijfsmodellen die we willen zien in onze circulaire economie, competitief.

Tax pollution, not people. Deze uitspraak van Antonio Gutterres, secretaris-generaal van de VN, vat de kern samen. De belastingverschuiving is een combinatie van een belastingverhoging (op vervuiling en natuurlijke hulpbronnen) en belastingverlaging (op arbeid). Het draagt dus bij aan een circulaire én een sociale economie.

Het Ministerie van Financiën werkt momenteel aan het vergroenen van het belastingstelsel. Dat richt zich nu voornamelijk op het verhogen van de milieuheffingen, onder meer op CO2-uitstoot. Het integraal uitwerken van hoe zo’n belastingverschuiving er mogelijk voor Nederland uit kan zien is een volgende stap. Daar lijken mogelijkheden te liggen, al helpt het bij het doorvoeren van zo’n taxshift als meerdere landen dezelfde principes gezamenlijk toepassen.

Meerdere bedrijven lopen nu tegen situaties aan, waarin een lineaire keuze financieel aantrekkelijker is als gevolg van de hoge belasting op arbeid en het ontbreken van een belasting op grondstoffen. Denk aan het vervangen van een verbandtrommel na gebruik van één pleister, wat goedkoper is dan het aanvullen van die trommel. Aan voorverpakte plakjes kaas in bedrijfsrestaurants, wat goedkoper is dan een medewerker die de kaas snijdt. En aan de plastic trays voor plantjes in tuincentra en supermarkten, waarbij hergebruik duurder is dan het produceren van nieuwe trays. Het succesverhaal bij deze laatste: in Duitsland heeft een nieuwe belasting er inmiddels voor gezorgd dat hergebruik de standaard is.

Om toe te werken naar een toekomstbestendige economie, hebben we een belastingstelsel nodig dat beloont wat we wél willen en belast wat we níet willen. Deze verschuivingen zullen altijd stapsgewijs gaan, om te voorkomen dat bedrijven failliet gaan door snel veranderende businesscases. Ook zijn er noodsituaties, die om tijdelijke maatregelen vragen – denk aan de huidige afschaffing van de energiebelasting als gevolg van de hoge energieprijzen. Dat zijn echter uitzonderingen, waarbij we de benodigde veranderingen op lange termijn voor ogen moeten houden.

Samen kunnen we veranderen wat winstgevend is. Ook in deze doorontwikkeling van het belastingstelsel is het belangrijk om in hoge golven koers te houden.

Over Tallship Echte waarde is Rond