Voor iedereen beloven we veiligheid, voldoende en gezond voedsel, schoon drinkwater, frisse lucht, natuur om in te recreëren en een plek om te wonen. Ooit deelden we stukken land en water met elkaar. Iedereen mocht er gebruik van maken. Inmiddels staat overal een hek omheen.
Het privatiseren en kapitaliseren van grond heeft geleid tot uitputting van natuurlijk hulpbronnen. De kosten voor lucht en watervervuiling, verdroging van gebieden, verlies aan biodiversiteit en dierenwelzijnsproblemen zijn niet meegenomen in het commerciële gebruik van grond. Deze kosten worden afgewikkeld op de samenleving. Dit biedt geen duurzaam verdienmodel.
Daarnaast leggen de energietransitie, de transitie naar duurzame landbouw, het woningtekort, de uitbreiding van wateropslag en afspraken om meer natuur in Nederland te ontwikkelen een enorme druk op het bezit van grond. Hierdoor, en door speculatie op bestemming van grond, zijn de grondprijzen exorbitant gestegen. Wat als we dit nu anders gaan doen? Is het deprivatiseren van grond, zodat deze weer gemeengoed is, een onderdeel van de oplossing om tot een duurzaam gebruik van de aarde te komen?
De gedachte dat de aarde en de (natuurlijke) hulpbronnen waarvan we afhankelijk zijn voor ons leven door niemand als zijn of haar exclusief eigendom geclaimd zou mogen worden is niet nieuw, maar staat wel opnieuw in de belangstelling. Het gemeenschappelijk beheren van land, kennis of groene energie vergt niet alleen een nieuwe manier van denken maar ook een nieuwe vorm van democratie, bijvoorbeeld via de introductie van burgerraden. En het vergt tijd en hernieuwde gemeenschapszin. Maar als het lukt, krijgen we er een mooiere wereld voor terug. Deze overtuiging baseren we op ruime ervaringen van diverse inheems gemeenschappen in de wereld, en mooie voorbeelden in ons eigen land, zoals gemeenschapslandbouw, groene energiecoöperaties of initiatieven als ‘Aardpeer’ of ‘Ons Land’.
In het programma ‘Grond van en voor ons’ gaan we aan de slag met dit idee. Hoe kunnen we grond weer van ons allemaal maken? En zorgen we ervoor dat iedereen profijt heeft van goed grondbeheer? We nodigen je van harte uit mee te denken over deze onderwerpen:
- Wat is het belang van grond voor jouw organisatie?
- Wat verandert er voor jou / jouw organisatie wanneer grond gemeengoed is?
- Hou zou je de grond die je nodig hebt beheerd willen zien?
- Wat zou de eerste stap van jou / jouw organisatie zijn om grond gemeengoed te maken?
Wil je meer weten over “Grond van en voor ons”, heb je ideeën over hoe we dit kunnen realiseren? Welke stappen moeten we zetten om tot goed grondbeheer en eerlijk grondeigendom te komen? We horen graag van je!
Neem contact op met caitlin.hafkamp@springtij.nu.
In het kernthema leiderschap gaat het over de hernieuwde verbindingen die nodig zijn voor samenleven. In de crisis gloort ook hoop. Wereldwijd staan mensen op, verenigen zich en willen een diepgaande verandering in onze samenlevingen.
We staan voor enorme uitdagingen, groter dan ooit. Niet alleen de Corona-crisis maakt ons hiervan bewust. Ook voor corona was duidelijk dat diepgaande veranderingen nodig zijn. Maar de mens schuwt van nature vaak veranderingen en houdt graag vast aan het oude, bekende en vertrouwde. Inspiratie geeft je kracht, zorgt voor motivatie en wakkert je innerlijke passie aan. Voor welke uitdaging je ook staat, inspiratie zorgt voor de redenen waarom je iets echt graag wilt. Inspiratie zorgt ervoor dat je in beweging wilt komen en dat je vooruit wilt gaan. Inspiratie is iets heel persoonlijks, sommigen vinden inspiratie in de natuur, anderen in religie en geloof. Op Springtij gaan we kijken hoe we inspiratie kunnen inzetten om de duurzame transitie van Nederland te versnellen, op persoonlijk vlak en ook gezamenlijk.
Al voor Corona was het duidelijk: we kunnen zo niet doorgaan. Het systeem kraakt aan alle kanten, we overschrijden de draagkracht van de aarde en de sociale ongelijkheid wordt steeds groter. Het groei paradigma en de consumptie-waan van de afgelopen decennia zijn niet langer houdbaar. Globalisering maakt ons afhankelijk. Het is hoog tijd voor een grondige systeemverandering. Naar een rechtvaardig, ecologisch en sociaal verantwoord en duurzaam systeem. Hiervoor zijn stimulerende en regulerende maatregelen nodig. Een ander belastingsysteem, beprijzen van de ‘Commons’, nieuwe indicatoren (naast of in plaats van het BNP). De coronacrisis spoort ons aan om nu meteen aan de slag te gaan.
Bij alle opgaven spelen mensen en sociale systemen de bepalende rol. Technische oplossingen werken alleen als ze gepaard gaan met sociale innovatie. Wereldbeeld, cultuur, sociale dynamiek en persoonlijke overtuigingen zijn evenzeer bepalend voor gedrag als regels, normen, prijsprikkels en technologie.
Een directielid van de Nederlandse Bank stelde recent dat ‘back to normal’ geen optie is. Dat leidt tot 3,7 graden opwarming en heeft catastrofale gevolgen voor onze samenleving. Stiglitz en Stern (Universiteit van Oxford) adviseren dat we nu moeten investeren in die sectoren die én de economie én het klimaatbeleid steunen. De Nederlandse doelen voor 2030 op klimaat- en ander gebied zijn helder én hoogstnoodzakelijk. Over hoe we daar komen valt nog wel wat te zeggen. Op Springtij gaat de industrie, overheden en maatschappij zoeken naar hoe ‘we’ dat gaan doen, wat ervoor nodig is én wat het kan opleveren.
Hoe ziet wonen en werken in een duurzame omgeving eruit? En welke stappen zijn zowel in de komende 10 jaar als in de volgende kabinetsperiode nodig om deze omgeving te ontwikkelen? Dit gaat niet alleen om onze energievoorziening, maar over een omgeving waarin onder andere beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen, gezondheid, sociale aspecten, mobiliteit en de verbinding tussen stad en regio in elkaar grijpen.
Nederland leeft met water. Als deltabewoners heeft onze identiteit zich ontwikkeld met de meanderende rivieren, ons profijt van en ontzag voor de zee en ons polderlandschap. Hollandsche kunstenaars hebben deze identiteit gevangen in hun beelden en woorden.