” Faciliteer en ondersteun de koplopers en kap tegelijkertijd de achterblijvers af.”
Dit is een korte impressie van de sessie ‘Keten gewaardeerd’ op Springtij Forum 2022.
Inspiratoren waren Roy Meijer (NAJK)en Dick Veerman (Foodlog).
Moderator was Irene van Dorp (Wing consultants).
Roy trapt af met zijn dilemma: gaan we de landbouw aanbodgestuurd of vraaggestuurd inrichten? Persoonlijk kiest Roy voor het laatste. Ook omdat er veel potentie is om met ketenpartijen afspraken te maken.
Sophie Snaas (AH) geeft eerste reflectie. Waar willen we naar toe met de landbouw? Zij ziet ruimte voor melkveehouderij in Nederland, mits het gekoppeld is aan omvang grond. Zij ziet ook dat de boer zekerheid wil. Ketenpartijen kunnen dit garanderen, zonder dat de consument het in de prijs merkt. Ketenpartijen doen al veel.
Dick beaamde dit laatste. Hij zet de uitdaging in perspectief. We exporteren ongeveer 80%, vooral binnen Europa. Nederlandse consument heeft daarom beperkte invloed op verduurzaming sector. Zijn advies is: streef naar normalisatie op Europese schaal. Overheid moet strikte normen afspreken op deze schaal. En bescherm de buitengrenzen om oneerlijke concurrentie tegen te gaan. Aanbodgestuurd werken kan wel, maar dan zul je als overheid flink moeten gaan compenseren.
Paar noties uit het debat:
- Ketenpartijen werken bijna uitsluitend vraaggestuurd.
- Faciliteer en ondersteun de koplopers met o.a. subsidies. En tegelijkertijd de achterblijvers ‘afkappen’ (regulering).
- Europees is ook veel interesse in verduurzaming landbouw.
- True pricing op voedsel is nodig.
- Nederland is afwezig in Europees debat over voedselbeleid.
- Consument moet kunnen vertrouwen op een veilig en duurzaam product. Dit is bij uitstek de rol van de overheid.
Kortom, een vraaggestuurde aanpak lijkt de beste route. Ketenpartijen willen wel en doen al veel. Of dit laatste goed genoeg is, hebben we niet kunnen uitdiepen. Iedereen was van mening dat een Europese aanpak logisch is. In de tussentijd kun je de Nederlandse koplopers blijven ondersteunen en de onderkant reguleren.
In het kernthema leiderschap gaat het over de hernieuwde verbindingen die nodig zijn voor samenleven. In de crisis gloort ook hoop. Wereldwijd staan mensen op, verenigen zich en willen een diepgaande verandering in onze samenlevingen.
We staan voor enorme uitdagingen, groter dan ooit. Niet alleen de Corona-crisis maakt ons hiervan bewust. Ook voor corona was duidelijk dat diepgaande veranderingen nodig zijn. Maar de mens schuwt van nature vaak veranderingen en houdt graag vast aan het oude, bekende en vertrouwde. Inspiratie geeft je kracht, zorgt voor motivatie en wakkert je innerlijke passie aan. Voor welke uitdaging je ook staat, inspiratie zorgt voor de redenen waarom je iets echt graag wilt. Inspiratie zorgt ervoor dat je in beweging wilt komen en dat je vooruit wilt gaan. Inspiratie is iets heel persoonlijks, sommigen vinden inspiratie in de natuur, anderen in religie en geloof. Op Springtij gaan we kijken hoe we inspiratie kunnen inzetten om de duurzame transitie van Nederland te versnellen, op persoonlijk vlak en ook gezamenlijk.
Al voor Corona was het duidelijk: we kunnen zo niet doorgaan. Het systeem kraakt aan alle kanten, we overschrijden de draagkracht van de aarde en de sociale ongelijkheid wordt steeds groter. Het groei paradigma en de consumptie-waan van de afgelopen decennia zijn niet langer houdbaar. Globalisering maakt ons afhankelijk. Het is hoog tijd voor een grondige systeemverandering. Naar een rechtvaardig, ecologisch en sociaal verantwoord en duurzaam systeem. Hiervoor zijn stimulerende en regulerende maatregelen nodig. Een ander belastingsysteem, beprijzen van de ‘Commons’, nieuwe indicatoren (naast of in plaats van het BNP). De coronacrisis spoort ons aan om nu meteen aan de slag te gaan.
Bij alle opgaven spelen mensen en sociale systemen de bepalende rol. Technische oplossingen werken alleen als ze gepaard gaan met sociale innovatie. Wereldbeeld, cultuur, sociale dynamiek en persoonlijke overtuigingen zijn evenzeer bepalend voor gedrag als regels, normen, prijsprikkels en technologie.
Een directielid van de Nederlandse Bank stelde recent dat ‘back to normal’ geen optie is. Dat leidt tot 3,7 graden opwarming en heeft catastrofale gevolgen voor onze samenleving. Stiglitz en Stern (Universiteit van Oxford) adviseren dat we nu moeten investeren in die sectoren die én de economie én het klimaatbeleid steunen. De Nederlandse doelen voor 2030 op klimaat- en ander gebied zijn helder én hoogstnoodzakelijk. Over hoe we daar komen valt nog wel wat te zeggen. Op Springtij gaat de industrie, overheden en maatschappij zoeken naar hoe ‘we’ dat gaan doen, wat ervoor nodig is én wat het kan opleveren.
Hoe ziet wonen en werken in een duurzame omgeving eruit? En welke stappen zijn zowel in de komende 10 jaar als in de volgende kabinetsperiode nodig om deze omgeving te ontwikkelen? Dit gaat niet alleen om onze energievoorziening, maar over een omgeving waarin onder andere beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen, gezondheid, sociale aspecten, mobiliteit en de verbinding tussen stad en regio in elkaar grijpen.
Nederland leeft met water. Als deltabewoners heeft onze identiteit zich ontwikkeld met de meanderende rivieren, ons profijt van en ontzag voor de zee en ons polderlandschap. Hollandsche kunstenaars hebben deze identiteit gevangen in hun beelden en woorden.