“Het rouwen van boeren verdient erkenning, ook van partijen die denken dat daarmee de urgentie van de vraagstukken dreigt te verdwijnen.”
Dit is een korte impressie van de sessie ‘Leiderschap in gestolde belangen’ op Springtij Forum 2022.
Inspiratoren waren Klaas Fokkinga (gedeputeerde provincie Fryslân), Trienke Elshof (bestuurslid LTO) en Marieke Mossink (kwartiermaker gebiedsprocessen LNV).
Moderator was Barbara Hoogenboom (directeur Bert Hellinger Instituut).
Wat is de stem van het gebied?
Een veenweidegebied in Zuidoost-Fryslân met een stevige stikstofopgave wordt geïntroduceerd.
Na een kort interview met de inspiratoren worden de volgende elementen benoemd en representanten gevraagd:
- Recreatie
- Ontspanning
- Boeren
- Landbouwgrond
- Flora
- Fauna
- Burgers
- MKB
- Bestuurders
Aanvankelijk staat de representant voor landbouwgrond met de rug naar flora en fauna. Recreatie wil tussen flora en fauna gaan staan, maar flora en fauna proberen dit te verhinderen. Fauna vindt landbouwgrond interessant. Het MKB is niet geïnteresseerd. Burgers zijn zoekende, bestuurders ook. Als de tweede boer erbij komt dan ontstaat er een tweespalt tussen de twee boeren. De oerboer verwijt de andere boer dat ie meeloopt (“je bent een knuffelboer”).
De oerboer verlaat het veld, voelt zich er niet mee verbonden. Door op afstand te gaan staan krijgt hij overzicht en door zich te verbinden met de lucht, bodem en het gras onder zijn voeten, voelt hij kracht. Uit het niets stapt hij vervolgens het veld in. Gaat in het midden staan en zegt: ‘ik moet het zelf doen’. Er ontstaat dynamiek. Iedereen komt in beweging en alle representanten gaan om de boer staan. Flora en fauna en landbouwgrond voelen zich verbonden. De gedeputeerde komt erbij en gaat naast de oerboer staan. Hij geeft hiermee het laatste zetje in de harmonisatie in het gebied. De boer zegt: ‘ik vind het fijn dat je naast me komt staan.’
Inzichten die in de opstelling naar boven kwamen:
- De boer heeft tijd nodig voor rouw, om te verwerken.
- Boeren moeten zelf de eerste stap zetten om beweging te creëren in het gebied.
- Bestuurder gaat naast de boer staan. Hiermee erkent hij de positie van de boer.
- Het rouwen van boeren verdient erkenning, ook van partijen die denken dat daarmee de urgentie van de vraagstukken dreigt te verdwijnen.
In het kernthema leiderschap gaat het over de hernieuwde verbindingen die nodig zijn voor samenleven. In de crisis gloort ook hoop. Wereldwijd staan mensen op, verenigen zich en willen een diepgaande verandering in onze samenlevingen.
We staan voor enorme uitdagingen, groter dan ooit. Niet alleen de Corona-crisis maakt ons hiervan bewust. Ook voor corona was duidelijk dat diepgaande veranderingen nodig zijn. Maar de mens schuwt van nature vaak veranderingen en houdt graag vast aan het oude, bekende en vertrouwde. Inspiratie geeft je kracht, zorgt voor motivatie en wakkert je innerlijke passie aan. Voor welke uitdaging je ook staat, inspiratie zorgt voor de redenen waarom je iets echt graag wilt. Inspiratie zorgt ervoor dat je in beweging wilt komen en dat je vooruit wilt gaan. Inspiratie is iets heel persoonlijks, sommigen vinden inspiratie in de natuur, anderen in religie en geloof. Op Springtij gaan we kijken hoe we inspiratie kunnen inzetten om de duurzame transitie van Nederland te versnellen, op persoonlijk vlak en ook gezamenlijk.
Al voor Corona was het duidelijk: we kunnen zo niet doorgaan. Het systeem kraakt aan alle kanten, we overschrijden de draagkracht van de aarde en de sociale ongelijkheid wordt steeds groter. Het groei paradigma en de consumptie-waan van de afgelopen decennia zijn niet langer houdbaar. Globalisering maakt ons afhankelijk. Het is hoog tijd voor een grondige systeemverandering. Naar een rechtvaardig, ecologisch en sociaal verantwoord en duurzaam systeem. Hiervoor zijn stimulerende en regulerende maatregelen nodig. Een ander belastingsysteem, beprijzen van de ‘Commons’, nieuwe indicatoren (naast of in plaats van het BNP). De coronacrisis spoort ons aan om nu meteen aan de slag te gaan.
Bij alle opgaven spelen mensen en sociale systemen de bepalende rol. Technische oplossingen werken alleen als ze gepaard gaan met sociale innovatie. Wereldbeeld, cultuur, sociale dynamiek en persoonlijke overtuigingen zijn evenzeer bepalend voor gedrag als regels, normen, prijsprikkels en technologie.
Een directielid van de Nederlandse Bank stelde recent dat ‘back to normal’ geen optie is. Dat leidt tot 3,7 graden opwarming en heeft catastrofale gevolgen voor onze samenleving. Stiglitz en Stern (Universiteit van Oxford) adviseren dat we nu moeten investeren in die sectoren die én de economie én het klimaatbeleid steunen. De Nederlandse doelen voor 2030 op klimaat- en ander gebied zijn helder én hoogstnoodzakelijk. Over hoe we daar komen valt nog wel wat te zeggen. Op Springtij gaat de industrie, overheden en maatschappij zoeken naar hoe ‘we’ dat gaan doen, wat ervoor nodig is én wat het kan opleveren.
Hoe ziet wonen en werken in een duurzame omgeving eruit? En welke stappen zijn zowel in de komende 10 jaar als in de volgende kabinetsperiode nodig om deze omgeving te ontwikkelen? Dit gaat niet alleen om onze energievoorziening, maar over een omgeving waarin onder andere beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen, gezondheid, sociale aspecten, mobiliteit en de verbinding tussen stad en regio in elkaar grijpen.
Nederland leeft met water. Als deltabewoners heeft onze identiteit zich ontwikkeld met de meanderende rivieren, ons profijt van en ontzag voor de zee en ons polderlandschap. Hollandsche kunstenaars hebben deze identiteit gevangen in hun beelden en woorden.