Skip to main content

Dit is een verslag van de sessie ‘Ongemakkelijke Waarheden’ op Springtij Forum 2022, onderdeel van het Tallship ‘Echte waarde is rond’. Dit verslag vat de inzichten van de sessie samen.

De ‘circulaire economie’ is booming. De ambitie voor meer en grotere stappen straalt ervan af: van circulaire ketens tot circulaire financiering en circulaire kleding tot circulaire gebouwen. Toch schiet de transitie nauwelijks op, wanneer we naar de cijfers kijken. Ons primair grondstofverbruik neemt nauwelijks af. Onze consumptie blijft ieder jaar groeien. En de milieu-impact die we daarmee veroorzaken in andere landen, blijft voor ons verborgen.

In onze wil om positief te zijn, om anderen mee te krijgen, blijven deze ongemakkelijke waarheden vaak verzwegen. Tegelijkertijd zijn deze ongemakkelijke waarheden aanwezig in de ‘onderstroom’, waarmee ze ons wereldbeeld en onze keuzes sterk beïnvloeden.

Tijdens een wandeling langs de Waddenkust van Terschelling gaan we als deelnemers in gesprek over onze ongemakkelijke waarheden. We lopen in stilte, door de natuur. Langzaam. Luisterend naar de wind in de bomen, de meeuw in de lucht. Welk stemmetje hoor je, diep van binnen? Welke ongemakkelijke waarheid merk je bij jezelf?

“Ik werk aan duurzaamheid, en heb dus impact. Toch heb ik steeds vaker negatieve gevoelens, bijvoorbeeld bij het kopen van iets. Is dat het waard?”

“Ik ervaar een worsteling tussen gevoel van urgentie en pragmatisme. Ik wil mensen niet lam slaan met doemscenario’s, maar wel stappen blijven zetten. Hoe gaat we nu écht binnen planetaire grenzen blijven?”

“De urgentie voor later legt het af tegen urgentie in het nu. We kunnen opduwen, faciliteren, maar hebben geen mandaat om op onze strepen te staan en zo daadwerkelijk verschil te maken.”

“Druk, onrust, twijfel bij mezelf. Hoe doe ik dit? Wat moet ik doen? Kan ik dit wel?”

“Echte verandering zit bij jezelf, niet in de techniek.  Zijn we bereid dat ten diepste te erkennen?”

Iedereen die op het eiland is, wil verschil maken. Daarin lopen we echter aan tegen de grenzen van wat we zelf kunnen. Schetsen we doemscenario’s om mensen in beweging te krijgen, of blijven we juist optimistisch? Er moet méér gebeuren, maar is ‘meer doen’ een optie als we ons al volledig inzetten?

Om stappen te blijven zetten en te doen wat nodig is, helpt het om deze ongemakkelijke waarheden als mens te voelen, te erkennen en te bespreken. Vervolgens komen we erachter dat iedereen deze ongemakkelijke waarheden voelt, en dat het bevrijdend werkt om deze met elkaar te delen. We benoemen de ‘onderstroom’. Dat bevrijde gevoel is vervolgens een goed vertrekpunt om zelf weer in actie te komen en anderen daarvoor te inspireren.

Over het Tallship echte waarde is rond