Toekomstvisie voor Nederland. Door Roebyem Anders
Vorig jaar zaten wij nog schouder aan schouder in een duinpan of stonden we lekker te dansen in de briljante Springtij circustent. Samen spraken we vol optimisme over de toekomst. Deze editie ziet de wereld er heel anders uit en moeten we allemaal één zonnepaneel afstand houden (ja, een zonnepaneel is ongeveer 1,5 meter lang).
De coronacrisis raakt ons allen, en de kwetsbaren in de samenleving onevenredig hard. Toch ben ik het optimisme over de toekomst nog niet verloren. Ook in deze crisistijd kunnen we de juiste beslissingen nemen, zolang we elkaar scherp houden. Want we moeten het samen doen.
Ook onze overheid trekt 20 miljard uit om onze economie ‘uit de crisis te investeren’. Dit geld moet besteed worden aan langetermijnprojecten met invloed op generaties hierna. Maar er wordt nauwelijks over duurzaamheid gerept. Zou dat niet een van de voorwaarden moeten zijn? Zouden we niet moeten investeren in de economie waar we naartoe willen, in plaats van de economie die we hadden te herstellen?
Dat het wel kan, bewijzen onze buurlanden. Na de aankondiging van de EU over een super ambitieus klimaatprogramma, maken landen als Duitsland en Frankrijk direct miljarden vrij om dit in beleid te vertalen. Deze landen gebruiken hun investeringsgeld om met een duurzamere en rechtvaardigere economie uit de coronacrisis komen. Laten wij hun voorbeeld volgen!
Ook op individueel niveau gebeuren er mooie dingen. De crisis dwingt ons te bezinnen op wat er écht toe doet. We schatten relaties, schone lucht en natuur meer op waarde, en veel mensen gebruikten hun onbestede vakantiegeld om hun woning te verduurzamen. Een maand geleden vierden wij dat 1 miljoen Nederlandse huishoudens leven op schone zonnestroom. Dat is één op de acht huishoudens! Het kostte ons dertig jaar om hier naartoe te werken, maar nu is de sneeuwbal dan eindelijk aan het rollen. Laten we in drie jaar tijd de volgende miljoen huishoudens aansluiten op zonnestroom. Dan wekken niet alleen een kwart van de Nederlandse huishoudens schone stroom op, maar de overstap op zonnestroom blijkt ook voor velen het ‘aan-knopje’ te zijn tot duurzamer gedrag.
En daarmee wil ik iedereen die dit leest oproepen: blijf geloven. Blijf focus houden. En vooral: onderneem actie! Deze crisis is een uitgelezen kans om de wereld een stukje mooier terug op te bouwen. Maar het gaat niet vanzelf. Een betere toekomst bouwen we samen, stap voor stap. Aan ons om de stappen te zetten, anderen mee te nemen, aan te sporen en te inspireren.
In het kernthema leiderschap gaat het over de hernieuwde verbindingen die nodig zijn voor samenleven. In de crisis gloort ook hoop. Wereldwijd staan mensen op, verenigen zich en willen een diepgaande verandering in onze samenlevingen.
We staan voor enorme uitdagingen, groter dan ooit. Niet alleen de Corona-crisis maakt ons hiervan bewust. Ook voor corona was duidelijk dat diepgaande veranderingen nodig zijn. Maar de mens schuwt van nature vaak veranderingen en houdt graag vast aan het oude, bekende en vertrouwde. Inspiratie geeft je kracht, zorgt voor motivatie en wakkert je innerlijke passie aan. Voor welke uitdaging je ook staat, inspiratie zorgt voor de redenen waarom je iets echt graag wilt. Inspiratie zorgt ervoor dat je in beweging wilt komen en dat je vooruit wilt gaan. Inspiratie is iets heel persoonlijks, sommigen vinden inspiratie in de natuur, anderen in religie en geloof. Op Springtij gaan we kijken hoe we inspiratie kunnen inzetten om de duurzame transitie van Nederland te versnellen, op persoonlijk vlak en ook gezamenlijk.
Al voor Corona was het duidelijk: we kunnen zo niet doorgaan. Het systeem kraakt aan alle kanten, we overschrijden de draagkracht van de aarde en de sociale ongelijkheid wordt steeds groter. Het groei paradigma en de consumptie-waan van de afgelopen decennia zijn niet langer houdbaar. Globalisering maakt ons afhankelijk. Het is hoog tijd voor een grondige systeemverandering. Naar een rechtvaardig, ecologisch en sociaal verantwoord en duurzaam systeem. Hiervoor zijn stimulerende en regulerende maatregelen nodig. Een ander belastingsysteem, beprijzen van de ‘Commons’, nieuwe indicatoren (naast of in plaats van het BNP). De coronacrisis spoort ons aan om nu meteen aan de slag te gaan.
Bij alle opgaven spelen mensen en sociale systemen de bepalende rol. Technische oplossingen werken alleen als ze gepaard gaan met sociale innovatie. Wereldbeeld, cultuur, sociale dynamiek en persoonlijke overtuigingen zijn evenzeer bepalend voor gedrag als regels, normen, prijsprikkels en technologie.
Een directielid van de Nederlandse Bank stelde recent dat ‘back to normal’ geen optie is. Dat leidt tot 3,7 graden opwarming en heeft catastrofale gevolgen voor onze samenleving. Stiglitz en Stern (Universiteit van Oxford) adviseren dat we nu moeten investeren in die sectoren die én de economie én het klimaatbeleid steunen. De Nederlandse doelen voor 2030 op klimaat- en ander gebied zijn helder én hoogstnoodzakelijk. Over hoe we daar komen valt nog wel wat te zeggen. Op Springtij gaat de industrie, overheden en maatschappij zoeken naar hoe ‘we’ dat gaan doen, wat ervoor nodig is én wat het kan opleveren.
Hoe ziet wonen en werken in een duurzame omgeving eruit? En welke stappen zijn zowel in de komende 10 jaar als in de volgende kabinetsperiode nodig om deze omgeving te ontwikkelen? Dit gaat niet alleen om onze energievoorziening, maar over een omgeving waarin onder andere beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen, gezondheid, sociale aspecten, mobiliteit en de verbinding tussen stad en regio in elkaar grijpen.
Nederland leeft met water. Als deltabewoners heeft onze identiteit zich ontwikkeld met de meanderende rivieren, ons profijt van en ontzag voor de zee en ons polderlandschap. Hollandsche kunstenaars hebben deze identiteit gevangen in hun beelden en woorden.