Donderdagochtend 23 september, een open plek in het bos op Terschelling. We zijn toeschouwer van de houteninstallatie van kunstenaar Elmo Vermijs. Onder leiding van Maria van der Heijden (MVO Nederland) hebben zo’n 50 deelnemers van Springtij zich verzameld om zich te verdiepen in de transitie naar biobased chemie. Planten en bomen als grondstof voor chemische producten in plaats van olie en gas.
In een korte introductie zetten we de chemie neer als de grondstofleverancier van de moderne samenleving. Vitaal voor de nieuwe economie. In die nieuwe economie zal de chemie niet puur biobased zijn, maar ook uitgaan van circulair fossiel en CO2 als grondstof.
Henk Wanningen van Staatsbosheer gaat vervolgens in op de intrinsieke waarde van bos, en de winning van grondstoffen uit de Nederlandse bossen. Maar ook de weerstand die houtkap oproept.
Mark van Oorschot van PBL neemt in ons mee in zijn helicopterview over mogelijke effecten van de transitie naar biobased (meer ruimtegebruik) en het besef biodiversiteitsherstel hierin ook een factor moet zijn.
Saskia van de Muijsenberg inspireert ons tot slot met interessante voorbeelden uit de natuur en principes voor innovatie gebaseerd hierop: watergebaseerde en afbreekbare producten op basis van een beperkte set elementen.
In groepen bespreken we vervolgens verschillende vragen: ‘Hoe kan de sector omgaan met de weerstand tegen houtkap voor een biobased economie?’ ‘Hoe zorg je dat een omslag naar biobased netto duurzaamheidswinst oplevert?’ ‘Wat is nodig om de overstap te maken naar een chemie die gebaseerd is op de natuur?’
Dit levert interessante inzichten op zoals:
- We gebruiken de principes uit de natuur om te innoveren in de chemie (watergebaseerd, afbreekbaar en met beperkte set van elementen).
- We houden productontwerp simpel en smart.
- En: weerstand is een uitnodiging om in gesprek te gaan.
- Maar ook: bedrijven moeten inzetten op meer met minder, andere businessmodellen.
- Sociale marketing kan ingezet worden om consumenten minder te laten consumeren. Want dan hebben we minder ruimte nodig voor grondstoffen.
- Last but not least: we hebben verbeelding nodig om onze acties te richten: hoe ziet een natuurinclusieve chemie er eigenlijk uit? Dat vraagt ook om ontwikkeling van kennis: Wat weten we al wel en wat echt nog niet?
Leuke spin-off van de sessie: MVO Nederland lanceerde haar Community of Practice Natuurinclusieve Chemie voor bedrijven.
Oktober 2021. Door Keimpe Wieringa. Loods Agrarische en Natuurlijke omgeving Springtij.
In het kernthema leiderschap gaat het over de hernieuwde verbindingen die nodig zijn voor samenleven. In de crisis gloort ook hoop. Wereldwijd staan mensen op, verenigen zich en willen een diepgaande verandering in onze samenlevingen.
We staan voor enorme uitdagingen, groter dan ooit. Niet alleen de Corona-crisis maakt ons hiervan bewust. Ook voor corona was duidelijk dat diepgaande veranderingen nodig zijn. Maar de mens schuwt van nature vaak veranderingen en houdt graag vast aan het oude, bekende en vertrouwde. Inspiratie geeft je kracht, zorgt voor motivatie en wakkert je innerlijke passie aan. Voor welke uitdaging je ook staat, inspiratie zorgt voor de redenen waarom je iets echt graag wilt. Inspiratie zorgt ervoor dat je in beweging wilt komen en dat je vooruit wilt gaan. Inspiratie is iets heel persoonlijks, sommigen vinden inspiratie in de natuur, anderen in religie en geloof. Op Springtij gaan we kijken hoe we inspiratie kunnen inzetten om de duurzame transitie van Nederland te versnellen, op persoonlijk vlak en ook gezamenlijk.
Al voor Corona was het duidelijk: we kunnen zo niet doorgaan. Het systeem kraakt aan alle kanten, we overschrijden de draagkracht van de aarde en de sociale ongelijkheid wordt steeds groter. Het groei paradigma en de consumptie-waan van de afgelopen decennia zijn niet langer houdbaar. Globalisering maakt ons afhankelijk. Het is hoog tijd voor een grondige systeemverandering. Naar een rechtvaardig, ecologisch en sociaal verantwoord en duurzaam systeem. Hiervoor zijn stimulerende en regulerende maatregelen nodig. Een ander belastingsysteem, beprijzen van de ‘Commons’, nieuwe indicatoren (naast of in plaats van het BNP). De coronacrisis spoort ons aan om nu meteen aan de slag te gaan.
Bij alle opgaven spelen mensen en sociale systemen de bepalende rol. Technische oplossingen werken alleen als ze gepaard gaan met sociale innovatie. Wereldbeeld, cultuur, sociale dynamiek en persoonlijke overtuigingen zijn evenzeer bepalend voor gedrag als regels, normen, prijsprikkels en technologie.
Een directielid van de Nederlandse Bank stelde recent dat ‘back to normal’ geen optie is. Dat leidt tot 3,7 graden opwarming en heeft catastrofale gevolgen voor onze samenleving. Stiglitz en Stern (Universiteit van Oxford) adviseren dat we nu moeten investeren in die sectoren die én de economie én het klimaatbeleid steunen. De Nederlandse doelen voor 2030 op klimaat- en ander gebied zijn helder én hoogstnoodzakelijk. Over hoe we daar komen valt nog wel wat te zeggen. Op Springtij gaat de industrie, overheden en maatschappij zoeken naar hoe ‘we’ dat gaan doen, wat ervoor nodig is én wat het kan opleveren.
Hoe ziet wonen en werken in een duurzame omgeving eruit? En welke stappen zijn zowel in de komende 10 jaar als in de volgende kabinetsperiode nodig om deze omgeving te ontwikkelen? Dit gaat niet alleen om onze energievoorziening, maar over een omgeving waarin onder andere beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen, gezondheid, sociale aspecten, mobiliteit en de verbinding tussen stad en regio in elkaar grijpen.
Nederland leeft met water. Als deltabewoners heeft onze identiteit zich ontwikkeld met de meanderende rivieren, ons profijt van en ontzag voor de zee en ons polderlandschap. Hollandsche kunstenaars hebben deze identiteit gevangen in hun beelden en woorden.