Nederland leeft met water en maakt water waardevol. Dat is waar we met Springtij aan willen bijdragen. Dat gaat niet vanzelf. Diep in onze genen zit de angst voor overstromingen verankerd. Elke 50-100 jaar neemt het woeste water bezit van ons land, van wat we hebben opgebouwd, van ons leven. De zee geeft en neemt. Gods water loopt over Gods akker.
We zijn het land van de ingenieurs die slimme verdedigingswerken bouwden: de Afsluitdijk, de Deltawerken, de Maeslantkering. Maar we zijn in de jaren 90 van de vorige eeuw ook het land worden van ‘nature based solutions’, van levende rivieren, waarbij niet de ingenieurs maar de veerkracht van het systeem tot uitgangspunt is gekozen. Het motto ‘hard waar het moet, zacht waar het kan’ verwoordt de gebalanceerde Nederlandse aanpak. De kustverdediging met zand is zacht, aanpasbaar en in harmonie met de natuur. De lange termijn aanpak voor de rivieren is gericht op vergroten van het bufferend vermogen in de uiterwaarden en een intelligente verbinding met gebruiksfuncties landbouw, recreatie en natuur.
Maar de laatste jaren laten zien dat we ons niet alleen moeten richten op ‘te veel en verwoestend water’, maar ook op de weinig en waardevernietigend water. Grote delen van Oost en Zuid Nederland hebben te maken met structurele uitdagingen die samenhangen met droogte. Door de versnelde ontwatering, de fixatie op te veel water, moeten we een inhaalslag maken om in deze delen van Nederland de sponswerking van het regionale watersysteem te herstellen. We moeten de ruimte anders benutten, de agrarische gebruiksruimte beter op de goede gronden laten plaatsvinden en de hydrologisch ongeschikte gebieden niet langer te ontwateren.
Om de drinkwatervoorziening duurzaam veilig te stellen is er een nationale strategie nodig voor alle gezamenlijke drinkwaterbedrijven. Schakelen tussen verschillende bronnen, grondwater en oppervlaktewater en het delen van buffers moet mogelijk worden. Grote wateren en de Noordzee worden functioneel gebruikte ruimten. Het goed onderzoeken, afwegen en begeleiden van deze ontwikkelingen naar energie-natuur-visserij gebieden is een grote uitdaging.
Springtij wil het over deze grote uitdagingen hebben: samen werken aan een toekomstbestendige en leefbare Delta. Zodat Nederland ook in 2050 leeft met Water en maken we water waardevol.
In het kernthema leiderschap gaat het over de hernieuwde verbindingen die nodig zijn voor samenleven. In de crisis gloort ook hoop. Wereldwijd staan mensen op, verenigen zich en willen een diepgaande verandering in onze samenlevingen.
We staan voor enorme uitdagingen, groter dan ooit. Niet alleen de Corona-crisis maakt ons hiervan bewust. Ook voor corona was duidelijk dat diepgaande veranderingen nodig zijn. Maar de mens schuwt van nature vaak veranderingen en houdt graag vast aan het oude, bekende en vertrouwde. Inspiratie geeft je kracht, zorgt voor motivatie en wakkert je innerlijke passie aan. Voor welke uitdaging je ook staat, inspiratie zorgt voor de redenen waarom je iets echt graag wilt. Inspiratie zorgt ervoor dat je in beweging wilt komen en dat je vooruit wilt gaan. Inspiratie is iets heel persoonlijks, sommigen vinden inspiratie in de natuur, anderen in religie en geloof. Op Springtij gaan we kijken hoe we inspiratie kunnen inzetten om de duurzame transitie van Nederland te versnellen, op persoonlijk vlak en ook gezamenlijk.
Al voor Corona was het duidelijk: we kunnen zo niet doorgaan. Het systeem kraakt aan alle kanten, we overschrijden de draagkracht van de aarde en de sociale ongelijkheid wordt steeds groter. Het groei paradigma en de consumptie-waan van de afgelopen decennia zijn niet langer houdbaar. Globalisering maakt ons afhankelijk. Het is hoog tijd voor een grondige systeemverandering. Naar een rechtvaardig, ecologisch en sociaal verantwoord en duurzaam systeem. Hiervoor zijn stimulerende en regulerende maatregelen nodig. Een ander belastingsysteem, beprijzen van de ‘Commons’, nieuwe indicatoren (naast of in plaats van het BNP). De coronacrisis spoort ons aan om nu meteen aan de slag te gaan.
Bij alle opgaven spelen mensen en sociale systemen de bepalende rol. Technische oplossingen werken alleen als ze gepaard gaan met sociale innovatie. Wereldbeeld, cultuur, sociale dynamiek en persoonlijke overtuigingen zijn evenzeer bepalend voor gedrag als regels, normen, prijsprikkels en technologie.
Een directielid van de Nederlandse Bank stelde recent dat ‘back to normal’ geen optie is. Dat leidt tot 3,7 graden opwarming en heeft catastrofale gevolgen voor onze samenleving. Stiglitz en Stern (Universiteit van Oxford) adviseren dat we nu moeten investeren in die sectoren die én de economie én het klimaatbeleid steunen. De Nederlandse doelen voor 2030 op klimaat- en ander gebied zijn helder én hoogstnoodzakelijk. Over hoe we daar komen valt nog wel wat te zeggen. Op Springtij gaat de industrie, overheden en maatschappij zoeken naar hoe ‘we’ dat gaan doen, wat ervoor nodig is én wat het kan opleveren.
Hoe ziet wonen en werken in een duurzame omgeving eruit? En welke stappen zijn zowel in de komende 10 jaar als in de volgende kabinetsperiode nodig om deze omgeving te ontwikkelen? Dit gaat niet alleen om onze energievoorziening, maar over een omgeving waarin onder andere beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen, gezondheid, sociale aspecten, mobiliteit en de verbinding tussen stad en regio in elkaar grijpen.
Nederland leeft met water. Als deltabewoners heeft onze identiteit zich ontwikkeld met de meanderende rivieren, ons profijt van en ontzag voor de zee en ons polderlandschap. Hollandsche kunstenaars hebben deze identiteit gevangen in hun beelden en woorden.